یکی از بزرگ ترین و رازآلودترین وقایع تاریخ اسلام، شب معراج پیامبر اکرم (ص) است؛ شبی که در آن، رسول گرامی اسلام از مسجدالحرام تا مسجدالاقصی و از آنجا تا سدره المنتهی سیر داده شد. این سؤال همواره برای مؤمنان مطرح بوده که پیامبر در معراج چه دید و چه اسراری بر او مکشوف شد؟ در این مقاله از پایگاه خبری «حامیان نور و قرآن»، به روایت دقیق، تحلیلی و قرآنی از مشاهدات پیامبر اسلام (ص) در شب معراج می پردازیم.
تاریخ انتشار: ۱۴۰۴/۰۳/۰۴
مبنای قرآنی معراج پیامبر
در قرآن کریم، سوره اسرا (آیه ۱) و سوره نجم (آیات ۱۳ تا ۱۸) به واقعه معراج اشاره کرده اند. خداوند می فرماید: «سُبْحَانَ الَّذِی أَسْرَىٰ بِعَبْدِهِ لَیْلًا…» که نشان از یک سیر آسمانی شبانه دارد. از سوی دیگر، در سوره نجم آمده: «لَقَدْ رَأَىٰ مِنْ آیَاتِ رَبِّهِ الْكُبْرَىٰ». این آیات، مؤید عظمت تجربه ای است که پیامبر در شب معراج از سر گذراند.
پیامبر در معراج چه دید؟ روایات معتبر چه می گویند؟
بر اساس روایات معتبر از شیعه و اهل سنت، از جمله در «کمال الدین» شیخ صدوق و «صحیح بخاری»، آنچه پیامبر اکرم (ص) در شب معراج دید شامل موارد زیر بود:
- دیدار با پیامبران پیشین: حضرت آدم، ابراهیم، موسی، عیسی و یوسف در آسمان های مختلف؛ هر کدام به استقبال رسول خدا آمدند و او را خوش آمد گفتند.
- مشاهده بهشت و دوزخ: پیامبر (ص) صحنه هایی از نعمت های بهشتی و عذاب های جهنم را مشاهده کردند؛ از جمله پاداش اهل صدقه و شکنجه غیبت کنندگان.
- دیدار با فرشتگان: حضرت جبرئیل، میکائیل، اسرافیل و فرشتگان مأمور ثبت اعمال در مسیر سیر حضور داشتند.
- فرض نمازهای پنج گانه: در همین شب بود که نماز بر امت اسلام واجب شد؛ ابتدا پنجاه رکعت که پس از درخواست پیامبر به پنج رکعت کاهش یافت اما ثواب اولیه محفوظ ماند.
- رؤیت سدره المنتهی: پیامبر به جایی رسید که هیچ کس جز او راه نیافت. در آنجا نشانه هایی از قدرت الهی را مشاهده کرد.
ابعاد عرفانی و تربیتی معراج
اگر بخواهیم به عمق پاسخ «پیامبر در معراج چه دید» بپردازیم، باید نگاهی به تفسیر عرفانی ماجرا داشته باشیم. معراج پیامبر تنها یک سفر فیزیکی نبود، بلکه سفری درونی به سوی معرفت الله بود. امام خمینی (ره) در «آداب الصلاة» می نویسد: «معراج، تجلی کامل عبودیت پیامبر است». از دیدگاه علامه طباطبایی نیز، این سفر بیانگر آمادگی روح پیامبر برای دریافت عمیق ترین تجلیات الهی بود.
دیدگاه سیروس تیموری درباره تأثیرات پیام معراج
سیروس تیموری، مدیرعامل پایگاه خبری «حامیان نور و قرآن»، در تحلیلی ویژه می گوید: «اگر بپرسیم پیامبر در معراج چه دید، پاسخ این است: همه چیز را در پرتو توحید دید. این سفر، تنها برای پیامبر نبود، بلکه الگویی شد برای بشریت تا بداند با پاکی، بندگی و عبادت می توان به آسمان معنا پرواز کرد.»
آیا پیامبر خود خدا را دید؟
در روایات آمده است که پیامبر اکرم (ص) فرمودند: «رَأَیْتُ رَبِّی بِقَلْبِی». یعنی خداوند را با چشم دل مشاهده کردند، نه با چشم سر. امام صادق (ع) نیز در پاسخ به این پرسش فرمودند: «خداوند نه جسم دارد و نه مکان؛ بلکه پیامبر، نشانه های او را دید».
جمع بندی
پاسخ به پرسش «پیامبر در معراج چه دید» ما را با عظمت روحانی ترین تجربه یک انسان در تاریخ آشنا می کند. دیدار با پیامبران، رؤیت بهشت و دوزخ، ملاقات با فرشتگان، فرض نماز و عروج به سدره المنتهی، تنها بخشی از این سفر بی نظیر است. پایگاه خبری «حامیان نور و قرآن» با هدف تبیین آموزه های نورانی معراج، این مقاله را تقدیم علاقه مندان به سیره نبوی می نماید.