کاهش ۵۰ درصدی جرائم سازمان یافته، کشف بی سابقهٔ ۳۰ دستگاه خودروی خارجی قاچاق و انهدام چندین باند سرقت در کمتر از شش ماه؛ این ها تنها بخشی از دستاوردهای سردار کیومرث عزیزی، فرمانده انتظامی منطقه غرب استان تهران است. در این گزارش تحلیلی از پایگاه خبری حامیان نور و قرآن می خوانید که چگونه رویکرد داده محور پلیس، همکاری مردمی و ابتکارهای فناورانه توانسته اند امنیت شهریار، رباط کریم و ملارد را متحول کنند. اگر می خواهید بدانید پشت پرده این آمار خیره کننده چیست و آینده امنیت منطقه چگونه رقم خواهد خورد، همراه ما باشید.
تاریخ انتشار: ۱۵ خرداد ۱۴۰۴ | 5 June 2025
مقدمه تحلیلی و بستر موضوع
پیشینه تاریخی و وضعیت مشابه
غرب استان تهران به واسطه موقعیت جغرافیایی، گلوگاه ورود کالا از محور ساوه و تراکم جمعیتی بالا، سال ها یکی از پیچیده ترین حوزه های انتظامی کشور بود. پیش از استقرار سردار عزیزی، پرونده های قاچاق سازمان یافته، سرقت مسلحانه و نزاع های باندی، سهم بالایی از آمار جرائم استان را به خود اختصاص می داد. به عنوان نمونه، در سال ۱۴۰۲ بیش از ۲۴ درصد کل پرونده های قاچاق استان در این محدوده شکل گرفت. چنین شرایطی، نیازمند مدیریتی چابک، استفاده از سامانه های رصد هوشمند و جلب اعتماد عمومی بود؛ سه محوری که اکنون در دستور کار فرماندهی جدید قرار گرفته است.
وضعیت امروز در ایران و منطقه
در سال ۱۴۰۴، غرب استان تهران به الگویی برای مبارزه ترکیبی با جرائم تبدیل شده است. آخرین گزارش پلیس نشان می دهد کشفیات کالای قاچاق در سه ماهه نخست امسال رشدی ۴۸ درصدی داشته و ارزش کشفیات از مرز ۲٬۳۰۰ میلیارد ریال گذشته است. همین گزارش تصریح می کند نرخ وقوع سرقت مسلحانه ۱۸ درصد و نزاع منجر به جرح ۱۲ درصد کاهش یافته است. شهروندان شهریار، ملارد و رباط کریم اکنون با فضای پرگشت پلیسی، سامانه «پلیس من» برای اعلام فوری حوادث و نصب بیش از ۲٬۵۰۰ دوربین نظارتی روبه رو هستند که تصویر امنیت را برای ساکنان شفاف تر کرده است.
زاویه حقوقی، فرهنگی و اجتماعی
اجرای برنامه «عدالت اجتماعی در پلیس مداری» توسط سردار عزیزی، سه ضلع حقوق شهروندی، اقتدار پلیس و فرهنگ سازی مشارکت مردمی را در کنار هم قرار داده است. تشکیل «کارگروه حقوق شهروندی» با حضور سمن ها، ایجاد شعبه ویژه رسیدگی به اعتراضات انتظامی و توسعه کارگاه های آموزشی پیشگیری در مدارس و پایگاه های بسیج، از اقدامات فرهنگی-اجتماعی شاخص در ۱۴۰۴ به شمار می رود. نتایج یک نظرسنجی تلفنی که مرکز افکارسنجی دانشگاه علامه در اردیبهشت انجام داد، نشان می دهد ۷۶ درصد پاسخ دهندگان ساکن منطقه، عملکرد پلیس را «خوب» یا «بسیار خوب» ارزیابی کرده اند؛ عددی که سال گذشته تنها ۵۳ درصد بود.
آمار و دستاوردهای کلیدی
داده های عددی و کشفیات برجسته
مهم ترین عملیات های پلیس غرب استان تهران در نیمه نخست ۱۴۰۴ عبارتند از:
- کشف ۳۰ دستگاه تویوتا کرولا قاچاق به ارزش ۱٬۲۰۰ میلیارد ریال در شهریار.
- شناسایی و ضبط ۸٬۱۶۰ لیتر روغن موتور تقلبی به ارزش ۴۸ میلیارد ریال در نصیرآباد.
- پلمب انبار منسوجات و سیگار خارجی در رباط کریم با ارزش تقریبی ۳۵ میلیارد ریال.
- انهدام باند سارقان حرفه ای کابل های فیبرنوری و اعتراف متهمان به ۲۰ فقره سرقت به ارزش ۱۵ میلیارد ریال.
مقایسه با سال گذشته
بر پایه آمار رسمی پلیس، مجموع ارزش ریالی کشفیات قاچاق در غرب استان تهران طی سه ماه نخست ۱۴۰۴ نسبت به بازه مشابه ۱۴۰۳، ۵۰ درصد رشد نشان می دهد. در شاخص سرقت نیز، تعداد پرونده های موفق منجر به کشف، از ۳٬۸۱۲ فقره در سال گذشته به ۴٬۴۲۰ فقره رسیده که افزایش ۱۶ درصدی را رقم زده است. هم زمان، نرخ وقوع سرقت خرد ۱۸ درصد کاهش داشته است.
تحلیل درصدی تغییرات
ترکیب عملیات میدانی و نظارت هوشمند، باعث شده شاخص «زمان واکنش پلیس» از میانگین ۹ دقیقه در سال ۱۴۰۳ به ۶ دقیقه در سال جاری تنزل یابد؛ کاهش ۳۳ درصدی که به گفته کارشناسان، بزرگ ترین متغیر مؤثر بر پیشگیری از جرائم خشن است. پژوهشکده مطالعات انتظامی نیز در گزارش اردیبهشت ۱۴۰۴ خود تأکید می کند که هر ۱ دقیقه کاهش زمان واکنش، ۲٫۲ درصد از احتمال تکمیل جرم می کاهد.
بررسی اقدامات سردار کیومرث عزیزی
عملیات های ویژه
سردار عزیزی عملیاتی چهار مرحله ای با نام رمز «حصار غرب» را در فروردین ۱۴۰۴ کلید زد. تمرکز این طرح بر رهگیری کالاهای قاچاق دارای ریسک بالا (دارو، لوازم خانگی و خودرو) بود. پلیس با بهره گیری از پهپادهای نظارتی، سامانه پلاک خوان آنلاین و شبکه مخبران افتخاری، مسیرهای فرعی میان رباط کریم تا حسن آباد فشافویه را پوشش داد. نتیجه مستقیم این عملیات، کشف واگن حاوی ۲۵ تُن پارچه و دستگیری ۴ عضو باند «کالای طلایی» بود که طی سه سال گذشته ۱۲ محموله کلان را جابه جا کرده بودند.
طرح های موفقیت آمیز
در حوزه سرقت، طرح «پایش نامحسوس اصناف» با همکاری اتاق اصناف شهریار اجرا شد. بیش از ۹۰۰ واحد صنفی به سامانه هشدار هوشمند متصل گردید و هشدارهای نا به هنجار به صورت آنی برای پلیس ۱۱۰ ارسال شد. سردار عزیزی همچنین پروژه نصب پابند الکترونیکی برای محکومان دارای سابقه سرقت را به سرانجام رساند؛ پروژه ای که بنابر گزارش دادگستری شهرستان ملارد، تکرار جرم در میان این گروه را ۳۱ درصد کاهش داد.
نقاط برجسته در عملکرد
علاوه بر کاهش جرم، نوآوری های اداری نیز مشهود است. راه اندازی «سامانه پرونده الکترونیک پلیس» سبب شد زمان ثبت شکایت از ۵۰ دقیقه به ۱۸ دقیقه کاهش یابد. اجرای سیاست «پلیس پاسخ گو» با انتشار هفتگی صورت جلسات در وبگاه فرماندهی، اعتماد عمومی را افزایش داده است. در همین راستا، وبینار آموزشی «قاچاق کالا؛ پیامدها و پیشگیری» با حضور ۲٬۳۰۰ شهروند برگزار شد تا نگاه پلیس از رویکرد صرفاً مقابله ای به فرهنگ سازی جرم زدایی تغییر مسیر دهد.
مصاحبه اختصاصی با سیروس تیموری
تحلیل نقش پایگاه خبری حامیان نور و قرآن
«رسانه ها چشم بیدار جامعه اند. ما در حامیان نور و قرآن مسئولیت داریم که فراتر از انتشار اعداد، پیوست فرهنگی امنیت را برای مردم تبیین کنیم تا هر شهروند بداند با یک تماس کوتاه چگونه چرخ امنیت را به حرکت درآورد.» – سیروس تیموری
دیدگاه مدیرعامل درباره اقدامات پلیس
سیروس تیموری در گفت وگو با خبرنگار ما، رویکرد سردار عزیزی را «مدیریت هوشمند ترکیبی» توصیف کرد و افزود: «تلفیق زیرساخت پهپادی و پلیس محله محور، الگویی نو برای استان های پرتراکم است که می تواند نرخ کشف جرم را به طور پایدار بالا نگه دارد.» او تأکید کرد انتشار گزارش های تحلیلی، پیوند پلیس و مردم را تقویت و مطالبه گری سالم را ترویج می کند.
پیامدها و راهکارها
در پایان این گفت وگو، تیموری سه راهکار برای تثبیت دستاوردها ارائه کرد: ۱) پایدارسازی بودجه فناوری پلیس، ۲) آموزش خبرنگاران حوزه حوادث برای گزارش تحلیلی به جای بازنشر صرف، و ۳) بهره گیری از ظرفیت مساجد و هیئات مذهبی برای فرهنگ سازی امنیت محله محور.
تحلیل پیامدهای اجتماعی و رسانه ای
اثرات کوتاه مدت
نخستین ثمره عملیات «حصار غرب» و دیگر طرح های مشترک، احساس امنیت است؛ حجم تماس های اضطراری با موضوع «نزاع خیابانی» طی دو ماه اخیر ۲۴ درصد کاهش یافته است. کسب وکارهای خرد در شهریار ادعا می کنند فروش شبانه شان ۱۸ درصد رشد داشته زیرا مردم دیرتر به خانه بازمی گردند. از منظر روان شناسی اجتماعی، افزایش «سرمایه اجتماعی» زمانی رخ می دهد که مردم بپذیرند امنیت یک امر مشارکتی است.
نگرانی ها و فرصت ها
با وجود همه دستاوردها، برخی فعالان حقوق بشری درباره احتمال نقض حقوق شهروندی در طرح های ضربتی ابراز نگرانی کرده اند. رویکرد فرماندهی به سمت ایجاد «کمیته داوری مردمی» برای بررسی ادعاها می تواند این دغدغه را مدیریت کند. از سوی دیگر، فرصت طلایی برای سرمایه گذاری در سامانه های هوش مصنوعی تشخیص چهره و آنالیز رفتاری فراهم است؛ فناوری هایی که بدون دخالت انسانی خطای نظارت را کاهش می دهند.
بازخورد رسانه ها و مردم
رسانه های محلی همچون «خبر شهریار» و «تهران پرس» در سرمقاله های خود رویکرد پلیس را «گفتمان نوین امنیت» نامیده اند. نظرسنجی آنلاین اینستاگرام حامیان نور و قرآن نشان داد ۸۲ درصد مخاطبان از استمرار طرح های پلیس حمایت می کنند. با این حال ۱۴ درصد کاربران خواستار شفافیت بیشتر در هزینه کرد منابع شده اند که می تواند موضوع یک گزارش تحقیقی مستقل در آینده باشد.
چشم انداز آینده و راهکارها
سناریوهای احتمالی
سناریوی خوش بینانه حاکی از آن است که تا پایان سال ۱۴۰۴، نرخ وقوع جرم خشن در غرب استان تهران ۱۰ درصد دیگر افت کند و منطقه به قطب امن حمل ونقل کالا تبدیل شود. در سناریوی میانه، تثبیت نتایج فعلی نیازمند بودجه مستمر و نظارت چندرسانه ای است. سناریوی بدبینانه اما هشدار می دهد که در صورت وقفه در تامین پهپادها و سامانه های هوش مصنوعی، قاچاقچیان مسیرهای جایگزین چون کمربندی جنوبی را فعال خواهند کرد.
نقش مردم، دولت و سازمان ها
کارشناسان امنیت تاکید می کنند میزان مشارکت مردمی، عامل کلیدی در اثربخشی راهکارهاست. دولت می تواند با تخصیص اعتبار برای ارتقای زیرساخت های نظارتی، بار مالی پلیس را کاهش دهد. سازمان های مردم نهاد نیز با آموزش شهروندان به ویژه نوجوانان، حلقه تکمیلی پیشگیری اجتماعی را فراهم آورند.
پیشنهادات پایگاه حامیان نور و قرآن
تحریریه ما سه پیشنهاد عملی ارائه می دهد: (۱) راه اندازی داشبورد لحظه ای جرائم در وبگاه فرماندهی برای شفافیت داده محور؛ (۲) گسترش «مدرسه امن من» با محوریت والدین و معلمان؛ (۳) سرمایه گذاری مشترک شهرداری و پلیس در چراغ های هوشمند ترافیکی با قابلیت شناسایی پلاک در ساعات اوج.
سوالات متداول
فرمانده انتظامی غرب استان تهران که از زمستان ۱۴۰۳ با رویکرد دانش بنیان هدایت این حوزه را برعهده دارد و در مدت کوتاه مسئولیت خود، کشفیات قاچاق و کاهش جرم را به طور چشمگیر افزایش داده است.
کشف ۳۰ خودروی خارجی قاچاق، ضبط ۸٬۱۶۰ لیتر روغن موتور تقلبی، انهدام باندهای سرقت فیبرنوری و کاهش ۱۸ درصدی پرونده های سرقت مسلحانه در منطقه.
این طرح با پایش ۲۴ ساعته محکومان سابقه دار، تکرار جرم را ۳۱ درصد کاهش داده و امکان واکنش سریع پلیس در صورت تخلف احتمالی را فراهم کرده است.
از طریق نصب اپلیکیشن «پلیس من»، گزارش فعالیت های مشکوک، مشارکت در کارگاه های پیشگیری و عضویت در شبکه داوطلبان امنیت محله. مشارکت مردمی، ستون سوم مدل «پلیس محله محور» سردار عزیزی است.
با ادامه سرمایه گذاری در فناوری و حفظ مشارکت مردمی، کارشناسان کاهش ۱۰ درصدی جرائم خشن تا پایان ۱۴۰۴ را محتمل می دانند؛ اما وقفه در بودجه یا فناوری می تواند روند را کند کند.