انتصاب سرلشکر موسوی پس از شهادت باقری؛ آغاز فصل تازه فرماندهی کل نیروهای مسلح

انتصاب سرلشکر موسوی پس از شهادت باقری در نخستین ساعات ۲۳ خرداد ۱۴۰۴، نقطه عطفی در تاریخ دفاعی ایران بود. ساعاتی پیش تر، رژیم صهیونیستی با حمله ای بی سابقه، مراکز مسکونی و برخی پایگاه های نظامی را هدف قرارداد و به شهادت سردار سپهبد محمدحسین باقری و جمعی از فرماندهان انجامید. رهبر معظم انقلاب بلافاصله فرمان انتصاب صادر کردند تا خلأ راهبردی در عالی ترین ردهٔ نظامی کشور پر شود. این واکنش برق آسا، پیام روشنی داشت: «مدیریت دفاعی کشور حتی یک لحظه زمین نمی ماند». اکنون نگاه ها به سید عبدالرحیم موسوی، فرمانده ای که از خط مقدم دفاع مقدس تا اتاق های فکر دانشگاه عالی دفاع ملی نقش آفرین بوده، دوخته شده است؛ فرماندهی که باید راه شهید باقری را ادامه دهد و استراتژی نوین مقابله با تهدید اسرائیل را پیش ببرد.

تاریخ: ۲۳ خرداد ۱۴۰۴

زمینه انتصاب سرلشکر موسوی پس از شهادت باقری

سحرگاه ۲۳ خرداد، موشک های دوربرد و پهپادهای رزمی اسرائیل، چند نقطه راهبردی در تهران و کرج را هدف قرار دادند. در این یورش، سردار سپهبد محمدحسین باقری، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح، به همراه تنی چند از فرماندهان سپاه به شهادت رسیدند. خالی شدن جایگاه عالی ترین مرجع راهبری نظامی، می توانست هم در محاسبات بازدارنده و هم در روحیه عمومی خلأ ایجاد کند. ازاین رو، انتصاب سرلشکر موسوی پس از شهادت باقری نه تنها پاسخی سریع به خلأ فرماندهی بود، بلکه «سیگنال بازدارندگی فوری» به تل آویو و حامیانش ارسال کرد.

 

 

سیر زندگی و پیشینه سرلشکر سید عبدالرحیم موسوی

تحصیلات و مهارت های علمی

متولد ۱۳۳۸ در قم، دانش آموختهٔ دانشگاه افسری نیروی زمینی و دارندهٔ دکترای مدیریت دفاعی از دانشگاه عالی دفاع ملی، موسوی هم زمان با مسئولیت های میدانی، مسیر پژوهش نظامی را نیز طی کرده است. عضویت در هیئت علمی دانشگاه عالی دفاع ملی و انتشار مقالات راهبردی درباره «بازدارندگی هوشمند» و «دفاع عمقی» از جمله فعالیت های علمی اوست.

 

تجربه های عملیاتی و مدیریتی

وی از سال ۱۳۵۸ به ارتش پیوست و در دفاع مقدس، فرمانده واحدهای توپخانه در عملیات های بیت المقدس و والفجر۸ بود. پس ازجنگ، مسئولیت هایی نظیر معاون طرح و برنامه نزاجا، جانشینی فرمانده کل ارتش، ریاست مرکز مطالعات راهبردی ارتش و نهایتاً فرماندهی کل ارتش (۱۳۹۶ تا امروز) را برعهده داشت. این مسیر پله پله، او را به گزینهٔ اول برای انتصاب سرلشکر موسوی پس از شهادت باقری بدل کرد.

 

حکم فرمانده معظم کل قوا و رهیافت فکری سرلشکر موسوی

در متن حکم، رهبر انقلاب بر سه محور تأکید کردند: «حفظ انسجام نیروهای مسلح»، «تعمیق بازدارندگی فعال» و «پاسخ قاطع به هر تعدی». سرلشکر موسوی به واسطهٔ همین حکم، مسئول طراحی عملیات های سخت افزاری و نرم افزاری علیه رژیم صهیونیستی شد؛ طرح هایی که از پدافند لايه ای تا عملیات های دورایستا در حوزهٔ موشکی و پهپادی را دربرمی گیرد.

 

برنامه های سرلشکر موسوی برای مهار و بازدارندگی اسرائیل

۱) شبکه بازدارندگی مشترک

نخستین دستور کار وی تشکیل «قرارگاه مشترک بازدارندگی» است؛ جایی که ارتش، سپاه، بسیج و وزارت دفاع، سامانه های موشکی و پهپادی خود را زیر یک چتر کنترل و فرماندهی تلفیقی قرار می دهند تا زمان واکنش از ساعت به دقیقه کاهش یابد.

۲) گسترش پدافند هوایی لایه ای

طرح موسوم به «سپهر سپید» شامل استقرار سامانه های باور۳۷۳، تلاش و مرصاد در حلقهٔ بلند، میان و کوتاه است تا آسمان کشور برای هر پرندهٔ متخاصم به «محدوده ممنوعه» بدل شود.

۳) فشار چندجبهه ای از محور مقاومت

موسوی افزایش پشتیبانی مستشاری و فنی به حزب الله، انصارالله و حشدالشعبی را ضامن «مشغول سازی چندجبهه ای» اسرائیل می داند؛ راهبردی که هزینهٔ هرگونه حرکت خصمانه را برای تل آویو بالا می برد.

۴) دیپلماسی دفاعی و ائتلاف سازی

در کنار اقدامات سخت، او دست به دیپلماسی دفاعی زده و طیف گسترده ای از کشورهای همسو—از روسیه و چین تا اندونزی—را برای فشار سیاسی بر اسرائیل و مهار صادرات فناوری های مخرب آن بسیج می کند.

 

نگاه راهبردی امام خمینی (ره) و امام خامنه ای به مقولهٔ دفاع

امام خمینی (ره) «دفاع از کیان اسلام» را وظیفه ای الهی می دانست و جملهٔ مشهور «اگر دشمن به خانه ات هجوم آورد، دفاع واجب است» را به عنوان فتوا مطرح کرد. رهبر انقلاب نیز، چه در حکم انتصاب شهید باقری و چه در متن حکم انتصاب سرلشکر موسوی پس از شهادت باقری، بر «حفظ اقتدار تهاجمی در کنار دفاع همه جانبه» پافشاری دارند؛ رویکردی که مبنای نظریه «بازدارندگی فعال» ایران است.

تحلیل سیروس تیموری درباره انتصاب و آیندهٔ دفاعی ایران

سیروس تیموری، مدیرعامل پایگاه خبری «حامیان نور و قرآن»، در گفت وگو با خبرنگار ما می گوید: «انتصاب سرلشکر موسوی پس از شهادت باقری معنادار است؛ زیرا او ترکیب نادری از تجربه عملیاتی، دانش راهبردی و مقبولیت بین سازمانی دارد. انتظار می رود با تشکیل قرارگاه مشترک بازدارندگی، رژیم صهیونیستی در هر نقطه ای از منطقه خود را در تیررس پاسخ ایران ببیند. پرچم اقتدار نظامی کشور، همان طور که رهبر انقلاب فرمودند، هرگز بر زمین نخواهد ماند.»

 

بریف شخصیتی سرلشکر موسوی

• نام کامل: سید عبدالرحیم موسوی
• سال تولد: ۱۳۳۸ (قم)
• تحصیلات: دکترای مدیریت دفاعی، دانشگاه عالی دفاع ملی
• مهم ترین سمت ها: فرمانده کل ارتش (۱۳۹۶–۱۴۰۴)، جانشین رئیس ستاد کل (۱۳۹۵–۱۳۹۶)
• ویژگی بارز: اعتقاد به «بازدارندگی هوشمند» و ترکیب قدرت سخت و نرم

جمع بندی و چشم انداز آینده

انتصاب سرلشکر موسوی پس از شهادت باقری، پاسخی آنی و هوشمندانه به خلأ فرماندهی بود و پیام روشن «ادامه راه شهیدان» را به دشمن مخابره کرد. برنامه های او، از نوسازی پدافند لایه ای تا ائتلاف سازی منطقه ای، نشان می دهد استراتژی دفاعی ایران صرفاً واکنشی نیست، بلکه ماهیتی پیش دستانه و بازدارنده دارد. در سایهٔ رهنمودهای رهبر انقلاب و همراهی نیروهای مسلح، انتظار می رود توازن وحشت علیه اسرائیل تقویت شود و امنیت ملی کشور در مسیر پایدار جدیدی قرار گیرد.

سؤالات متداول

۱. مهم ترین اولویت سرلشکر موسوی در هفته های نخست چیست؟

تثبیت قرارگاه مشترک بازدارندگی و بررسی نقاط آسیب پذیر دفاع هوایی برای جلوگیری از تکرار حملات غافلگیرانه.

۲. آیا تغییراتی در ساختار مشترک ارتش و سپاه رخ خواهد داد؟

بله؛ یک کمیتهٔ دائمی هماهنگی عملیاتی ایجاد می شود تا اطلاعات و فرماندهی در لحظه به اشتراک گذاشته شود.

۳. موضع سرلشکر موسوی درباره مذاکرات هسته ای چیست؟

او ضمن حمایت از دیپلماسی، معتقد است قدرت نظامی پشتوانهٔ هر توافق پایدار است.